در صورتی که سایش دندان زیاد باشد، علت سایش باید مشخص شود. بعضی از بیماران ممکن است دچار دندان‌قروچه باشند. مشکل دندان‌قروچه باید حل شود. سپس دندان‌ها از نظر فضا بررسی شوند و دندانپزشک ترمیمی آنها را بازسازی کند.
مینای دندان محکم‌ترین ماده در بدن انسان است. وظیفه مهم این لایه‌ی خارجی نیمه‌شفاف و سخت دندان، محافظت از دندان‌های شما در برابر فرسایش و جویدن روزانه و همچنین حرارت زیاد غذاهای سرد یا گرم و نوشیدنی‌ها است. مینای دندان همچنین دندان را از اثرات مخرب اسیدها و مواد شیمیایی مصون نگه می‌دارد.
افراد اغلب متوجه فرسایش ساختار دندان خود نمی‌شوند، اما این فرسایش در طول زمان می‌تواند منجر به تغییر بزرگی در ظاهر لبخندشانگردد. فرسایش و تخریب شدید لایه بیرونی دندان (مینا) اغلب نتیجه‌ی سابیدگی یا دندان قروچه دندان‌ها است. سایش بیش از حد دندان‌ها در عقب دهان، با فرو ریختن بایت منجر به فرسایش دندان‌های جلو می‌شود. هنگامی که دندان‌های جلو دچار فرسایش و تخریب می‌شوند، لبه بالایی دندان‌ها به تدریج شفاف‌تر شده و شروع به خرد شدن و تخریب می‌کند.
سایش دندان چیست؟
سایش دندان، تخریب سطح دندان است که به دلایلی غیر از پوسیدگی و یا وارد شدن آسیب رخ می‌دهد. سایش دندان معمولاً به عنوان یک عارضه پاتولوژیک یا فیزیولوژیک طبقه بندی می‌شود. با افزایش سن، مقداری ساییدگی و فرسودگی دندان رخ می‌دهد که امری طبیعی محسوب می‌شود. اما سایش دندان پاتولوژیک فراتر از حد معمول رخ می‌دهد. این عارضه می‌تواند اثرات منفی بر عملکرد و توانایی جویدن و زیبایی فرد داشته باشد و در صورتی که سایش دندان به عصب برسد، می‌تواند به مشکلی دردناک تبدیل شود.
دندان قروچه چیست؟
دندان قروچه سایش غیرارادی و فشردن دندان‌ها روی همدیگر است. این وضعیت می‌تواند در زمان بیداری باشد، اما معمولاً در هنگام خواب رخ می‌دهد.
علت‌هایی که برای دندان قروچه در کودکان و بزرگسالان در نظر گرفته می‌شود، شامل استرس و اضطراب است، همچنین در گذشته تصور می‌شد که دندان قروچه به دلیل استقرار غیرطبیعی فک و دندان (مال اکلوژن) ایجاد می‌شود. ما اکنون می‌دانیم که برخی از افراد دارای یک عامل عصبی مربوط به این عارضه هستند و دندان قروچه در این افراد نمی‌تواند متوقف گردد، بلکه تنها می‌توان آن را تحت کنترل و مدیریت قرار داد.
در اغلب موارد، به حداقل رساندن استرس می‌تواند نشانه‌های دندان قروچه در خواب را در میان بزرگسالان کاهش دهد، دندان قروچه کودکان در هنگام خواب اغلب خود به خود ناپدید می‌شود. برای دندان قروچه شدید و مداوم، دندانپزشک ممکن است استفاده از ابزار دهانی مخصوص که از پلاستیک نرم ساخته شده است را برای محفاظت از دندان‌ها توصیه کند. درمان‌های مدیریت و کنترل مانند تراز کردن فک نیز ممکن است مفید باشد. علائم دندان قروچه همچنین می‌تواند با استفاده از یک نایت گارد اصلاح شده و تسکین یابد، البته در صورتی که تشخیص سایش دندان زود هنگام باشد. اما در صورت پیشرفت سایش دندان، اغلب نیاز به ترمیم دندان وجود دارد.
انواع ساییدگی دندان
ساییدگی دندان سه دسته است:
- خرد شدگی
- ساییدگی و خوردگی
- فرسایش
خردشدگی
منشاء خردشدگی دندان از سایر دندان‌هاست، از جمله تخریب ساختار دندان به علت فشار دادن دندان‌ها / بهم سابیدن و دندان قروچه.
- خرد شدگی دندان در واقع تخریب مکانیکی سطوح جویدن دندان است.
- تماس و اصطحکاک دندان به دندان در طول جویدن، باعث خرد شدن سطوح دندان می‌شود.
- دندان‌های عقب پهن‌تر شده و دندان‌های جلو کوتاه‌تر می‌شود.
- خردشدگی شدید دندان‌های جلو تاثیر منفی بر فرم و زیبایی صورت خواهد داشت. این مسئله ممکن است به ندرت باعث حساسیت به مواد غذایی و نوشیدنی‌های شیرین، سرد و گرم شود.
ساییدگی و خردگی
ساییدگی و خردشدگی سطح دندان به دلیل اصطکاک رخ می‌دهد. این وضعیت زمانی است که مسواک زدن دندان‌ها با شدت و فشار بر روی ردیف‌های افقی دندان‌ها انجام شود.
- استفاده از یک مسواک زمخت نیز می‌تواند باعث این مشکل شود.
- ساییدگی و خردگی اغلب در سطوح بیرونی دندان‌های عقب مشهود است.
- دندانه یا شکل V در دندان‌ها در حاشیه لثه دیده می‌شود.
فرسایش دندان
فرسایش سطح دندان توسط اسید ایجاد می‌شود، اسیدهای مواد غذایی، مینا و عاج دندان را شسته و در خود حل می‌کند. فرسایش که علت شایع پوسیدگی دندان است، معمولاً قابل پیشگیری می‌باشد. دندانپزشک اغلب زودتر از بیمار متوجه این مشکل می‌شود. ابتدا سطوح عقبی دندان‌های جلو تحت تأثیر فرسایش قرار می‌گیرد. علل فرسایش دندان عبارتند از:
- مواد غذایی حاوی اسید بالا می‌تواند سبب فرسایش مینا و عاج دندان شود. نوشیدنی‌های حاوی اسید بالا شامل نوشابه‌های غیرالکلی گازدار، رژیمی و انرژی‌زا و همچنین آب معدنی گازدار، کلسیم دندان را در خود حل می‌کنند. مرکباتی مانند لیمو نیز می‌تواند اثرات مخربی داشته باشد.
- هر بیماری مانند گرسنگی عصبی که باعث تهوع مکرر یا استفراغ شود، منجر به فرسایش دندان خواهد شد.
علائم فرسایش مینای دندان کدامند؟
وقتی مینای دندان دچار فرسایش می‌شود، ممکن است برخی از این علائم وجود داشته باشد:
- حساسیت دندان‌ها یا دندان درد درهنگام خوردن غذای سرد و گرم و یا مواد غذایی یا نوشیدنی‌های شیرین.
- لبه‌های خشن یا نامنظم دندان‌ها که با از دست دادن مینای دندان می‌تواند منجر به ترک خوردگی یا شکستگی دندان گردد.
- سطوح صاف و براق بر روی دندان به دلیل از دست رفتن مواد معدنی در این مناطق.
- زردی دندان به دلیل نازک شدگی مینای دندان.
- هنگامی که مینای دندان فرسایش می‌یابد، دندان‌ها نسبت به پوسیدگی بیشتر آسیب‌پذیر هستند.
چگونه سایش دندان‌ها ترمیم می‌شود؟
هنگامی که سایش دندان منجر به تخریب و فرسایش مینای دندان می‌شود، بخش نرم‌تر داخل دندان (عاج) با سرعت بیشتری شروع به ساییدگی می‌کند. عاج دندان حدود ۶ برابر نرم‌تر از مینای دندان است، در نتیجه در طول زمان، معمولاً سرعت و مقدار سایش آن افزایش می‌یابد.
از دست دادن مینای دندان و حساسیت ناشی از نمایان شدن عاج دندان می‌تواند با روش‌های زیر ترمیم گردد:
- دندانپزشک می‌تواند مناطق کوچک فرسایش را حساسیت‌زدایی کند.
- ترمیم مناطق بزرگتر عاج دندان را می‌توان توسط باندینگ دندان، پر کردن دندان با مواد همرنگ دندان و یا نصب روکش دندان بر روی کل دندان انجام داد. اگر فرسایش منجر به فروپاشی و پوسیدگی بخش زیادی از ساختار دندان شده باشد بازسازی ساختار تخریب شده دندان نیز انجام خواهد شد.
- اغلب اوقات، افزایش طول تاج علاوه بر روکش لازم است، زیرا دندانی که ساییده شده و فرسایش یافته است، همچنان به فشار و کشیدن لثه و استخوان همراه با خود ادامه می‌دهد. اگر این وضعیت اصلاح نشود، مقدار باقی مانده دندان برای بازسازی و ترمیم مناسب، ناکافی خواهد بود و زیبایی دندان‌ها به خطر خواهد افتاد.
چگونه می‌توان از فرسایش مینای دندان پیشگیری کرد؟
مراقبت خوب از دندان در خانه و در مطب دندانپزشک می‌تواند به جلوگیری از فرسایش مینای دندان کمک کند. ۱۲ نکته مفید عبارتند از:
- نایت گارد دستگاهی است که اغلب به عنوان اولین درمان دندان‌های آسیاب توصیه می‌شود. این دستگاه را معمولاً باید در هنگام خواب استفاده کنید تا با ممانعت از فشار و دندان قروچه، از آسیب رساندن به دندان‌های خود جلوگیری کنید.
مصرف نوشیدنی‌ها و مواد غذایی اسیدی مانند نوشیدنی‌های گازدار و آب میوه‌های مرکبات را کاهش دهید.
- محصولات اصلاح شده مانند آب پرتقال کم اسید را مصرف کنید.
- دهان خود را درست پس از مصرف غذاهای اسیدی یا نوشیدنی، با آب شستشو دهید.
- نوشابه گازدار و آب‌میوه را با نی بنوشید، این کار به دور ماندن دندان‌ها از اسید کمک می‌کند.
- برای خنثی‌سازی اسیدها، هر وعده غذایی را با یک لیوان شیر یا یک قطعه پنیر تمام کنید.
- اگر دچار خشکی دهان و یا مشکل بزاق کم هستید، آب بیشتری در طول روز بنوشید.
- از یک مسواک نرم استفاده کنید و از مسواک زدن شدید و بیش از حد تهاجمی خودداری کنید.
- پس از مصرف غذا یا نوشیدنی حاوی اسید، برای مسواک زدن حداقل یک ساعت صبر کنید.
- از خمیردندان حاوی فلوراید برای تقویت دندان‌های خود استفاده کنید.
