کشیدن دندان یکی از دغدغه های بزرگ بشر در تمام دوران بوده است و امروزه کسی نیست که حداقل برای کشیدن دندان عقل و در آوردن دندان عقل نفهته به پزشک مراجعه نکند. پزشک جراح لثه و دندان، با عمل جراحی خاصی می تواند دندان های نهفته را بیرون آورده و با انبر کشیدن دندان خارج سازد. قیمت کشیدن دندان معمولاً زیاد نیست و از عملیات ترمیمی دندان ها مانند عصب کشی، کمتر است. به هر حال اگر نیاز به جراحی برای کشیدن ریشه دندان باشد هزینه و قیمت افزایش می یابد. بعد از عمل باید به دستورات دکتر دندانپزشک خود به دقت عمل کنید تا دچار چرک و عفونت نشوید. اگر باردار هستید و با دندان درد بارداری مئاجه هستید، این نکته را به پزشک بگویید تا از آسیب احتمالی به جنین پیشگیری کند. بیماران قلبی و دیابتی نیز باید پزشک را از ناراحتی خود آگاه سازند.
هر چند بسیاری از تلاش ها برای حفظ یک دندان انجام می شود، گاهی اوقات لازم می شود دندان فرد کشیده شود. یکی از اولین نگرانی ها در زمان صحبت کردن از کشیدن دندان معمولاً درد مربوط به عمل جراحی کشیدن دندان در مطب دندان پزشکی است. برای حداقل کردن مقدار این درد و ناراحتی ناشی از آن معمولاً توصیه می شود از عمل کشیدن بدون درد دندان و یا سایر روش هایی استفاده شود که مطابق شرایط بیمار برای حل این مشکل قابل استفاده هستند. یک دندان پزشک یا یک جراح ارتودنسی ممکن است کشیدن یک دندان را به بسیاری دلایل مختلف به بیمار توصیه کند. در این حالت احتمالاً دندان به صورت نا امید کننده آسیب دیده است و به همین خاطر حتی از طریق عصب کشی نیز قابل نگه داشتن نیست. کشیدن دندان بدون درد همچنین ممکن است به خاطر تراکم دندان ها یا قرارگیری نادرست آنها (ایجاد مشکل در جویدن غذا) که می تواند باعث جلوگیری از رشد دندان های جدید شود، لازم و ضروری باشد. علاوه بر این ممکن است از بین رفتن دندان در نتیجه بیماری های لثه یا حتی در نتیجه یک تصادف برای افراد مختلف اتفاق بیفتد.
چگونه می توان یک دندان را کشید؟
در کشیدن ساده دندان، معمولاً دندان پزشک دندان مورد نظر را با انبر مخصوص نگه داشته و به سمت عقب و جلو تکان می دهد تا به این ترتیب اتصال آن را با استخوان سست کند. در این حالت ممکن است نیاز به برداشتن بافت لثه روی دندان در حالتی وجود داشته باشد که دندان بطور کامل از لثه خارج نشده باشد. پس از کشیدن دندان، یک لخته خونی در محلی که دندان در آن قرار داشته ایجاد می شود. در این رابطه مهم است که لخته خونی از جای آن خارج نشود زیرا لخته ایجاد شده می تواند به درمان بافت مورد نظر کمک کند. علاوه بر این دستکاری لخته ایجاد شده می تواند باعث ایجاد حفره خشک شود که در عمل شرایط دردناکی است که می تواند خود به خود درمان شده یا نیاز به عملیات درمانی اضافی داشته باشد. علاوه بر این ممکن است پس از کشیدن دندان مقداری ورم و خونریزی لثه اندک در طول ۲۴ ساعت بعد مشاهده شود.
نتایج حاصل از کشیدن دندان چیستند؟
یک دندان کشیده شده باعث ایجاد یک شکاف خالی بزرگ می شود که با انتقال سایر دندان ها از جای خود تا حدودی پر می شود. شما همچنین ممکن است با ایجاد مشکل در هنگام جویدن یا مشکلات خاص در ارتباط با قرارگیری نادرست دندان ها (ایجاد مشکل در گاز گرفتن) مواجه شوید. این مشکلات می تواند با استفاده از ایمپلنت دندان، بهره گیری از پل های ثابت روی دندان ها یا بکارگیری دندان مصنوعی بر طرف و حل شود.
حفظ حفره دندانی
پس از کشیدن یک دندان، یک حفره خالی در بافت لثه ایجاد می شود که مربوط به محل قرارگیری دندان کشیده شده است. اگر از این حفره به نحو مناسب مراقبت نشود، استخوانی که دندان بر روی آن قرار داشته شروع به جذب شدن و تحلیل رفتن می کند و در نتیجه این موضوع لاغر و ضعیف می شود. برای برخورد با این مشکل می توان از روش های درمانی ممکن برای جایگزین کردن این فضای خالی با یک دندان مصنوعی، پل یا ایمپلنت دندان استفاده کرد. پوشاندن حفره دندان در این حالت می تواند به حداقل شدن تحلیل استخوان کمک کند و به این ترتیب می توان از عمق و ارتفاع استخوان دندان حفاظت کرد و شرایط بهتری را برای استفاده آتی از دندان مصنوعی، پل یا ایمپلنت فراهم نمود.
هنگامی که دندان کشیده می شود، یک ماده پیوند استخوانی در داخل حفره قرار می گیرد. در برخی از مراکز دندانپزشکی از ماده پیوند استخوانی نوس برای این کار استفاده می شود که یک ماده معدنی استخوانی متخلخل و طبیعی است که برای حل این مشکل از استخوان گاو تهیه می شود. به خاطر ساختار طبیعی این ماده، نوس بطور فیزیکی و نیز شیمیایی قابل مقایسه و شبیه به ماده معدنی بکار رفته در استخوان انسان می باشد و بیشترین سازگاری را با بدن انسان دارد.
ماده پیوند استخوانی در طول زمانی سخت تر می شود و در نهایت جزئی از ساختار استخوان فک خواهد شد. به این ترتیب می توان اطمینان داشت زیرساخت مناسب برای جایگذاری ایمپلنت، پل و یا دندان مصنوعی وجود خواهد داشت.
پس از جایگذاری ماده پیوند استخوانی، از یک پوسته کلاژن بر روی ماده پیوندی استفاده می شود و به این ترتیب می توان امکان درمان مناسب بافت لثه را فراهم کرد. پوسته کلاژن ساختاری است که بر روی حفره ایجاد شده کشیده می شود. در عمل نگهداری از حفره دندان پس از کشیدن آن دارای مزایای اصلی زیر است:
- جلوگیری از تحلیل استخوان و در نتیجه حفظ ساختار استخوان برای نگه داشتن افقی دندان ها
- کاهش احتمال نیاز به استفاده از دندان مصنوعی یا تنظیم مجدد دندان ها با کاهش مقدار تحلیل استخوان و بافت لثه
- ایجاد شکاف کمتر زیر پونتیک (بخشی از پل دندان که جایگزین دندان کشیده شده می شود)
- حفظ بهتر عمق و ارتفاع استخوان و در نتیجه آمادگی بیشتر استخوان برای استفاده از ایمپلنت دندان و نیاز کمتر به پیوند استخوان در آینده
- صرفه جویی در زمان درمان به مدت ۶ ماه در مقایسه با پیوند فوری استخوان. در این حالت می توان پیوند استخوانی را در صورت نیاز پس از درمان و تثبیت حفره دندان انجام داد.
-
کشیدن دندان عقل
دندان عقل یا سومین دندان آسیاب در دهان معمولاً دچار آسیب می شود. دندان عقل معمولاً در سنین بین ۱۷ و ۲۱ سال در دهان ظاهر می شود. دندان پزشکان این دندان را معمولاً سومین دندان آسیابی می نامند. در این حالت دندان عقل معمولاً به علت عدم وجود فضای کافی برای رشد آن آسیب می بیند. یک دندان عقل همچنین می تواند در موقعیت نا مناسب رشد کند یا در استخوان فک کج شود.
یک دندان آسیب دیده ممکن است درد کمی برای فرد به همراه داشته باشد. در این حالت فرد ممکن است حتی وجود دندان را حس نیز نکند. به هر حال، زمانی که رشد دندان عقل شروع می شود، بافت لثه روی آن ممکن است دچار التهاب شده و این موضوع به لثه آسیب برساند. در این حالت شما ممکن است در اطراف دندان احساس درد داشته باشید یا این درد را در اطراف گوش خود احساس کنید. علاوه بر این، مواد غذایی ممکن است در بافت لثه که به خاطر دندان عقل دچار مشکل شده گیر بیفتد. این موارد می تواند باعث ایجاد عفونتی شود که به آن در اصطلاح پری کرونیت یا اوپرکولیتیس گفته می شود. اگر این مشکل به موقع درمان نشود، این عفونت می تواند به گلو یا گردن فرد سرایت کرده و در این نواحی نیز پخش شود.
دندان های آسیب دیده می توانند دچار پوسیدگی دندان شوند. یک دندان آسیب دیده همچنین می تواند به دندان های آسیابی مجاور خود فشار وارد کند و باعث حرکت این دندان ها و ایجاد پوسیدگی در آنها یا ابتلا به بیماری های لثه شود. علاوه بر این دندان های آسیب دیده می توانند باعث بر هم خوردن نحوه قرار گرفتن صحیح دندان ها در کنار یکدیگر شوند. در حالت های نادر، دندان آسیب دیده می تواند باعث ایجاد کیست یا مشکلات مشابه در استخوان فک شوند.
علائم مربوط به وجود یک دندان آسیب دیده یا دارای التهاب به شرح زیر هستند:
- ایجاد ورم در بافت لثه در عقب دهان فرد
- ایجاد مشکل در باز کردن فک
- مشکلات تنفسی
- وجود مزه بد و نامطبوع در دهان
- درد در زمانی که فرد دهان خود را باز می کند
- وجود درد در زمان جویدن یا گاز گرفتن
- گاز گرفتن مکرر بافت داخل دهان
در این حالت درد می تواند برای چند روز ادامه داشته باشد و سپس از بین برود. با این وجود درد ممکن است پس از چند هفته یا چند ماه بعد دوباره باز گردد. در عمل برای تشخیص یک دندان آسیب دیده می توان از رادیولوژی با استفاده از اشعه ایکس استفاده کرد.
درمان
گاهی اوقات می توان مشکلات ناچیز در این ارتباط را با دهان شویه با آب نمک گرم (نصف قاشق نمک در ۸ اونس آب) برطرف کرد. در اینگونه مواقع همچنین می توان از داروهای ضد درد نیز استفاده کرد. اگر درد دندان شما ادامه داشته، عفونت کرده یا به دندان های مجاور سرایت نمود، درمان معمول کشیدن دندان آسیب دیده است.
در مراکز دندان پزشکی، از فعالیت های خاص قبل از کشیدن دندان استفاده می شود که به این ترتیب می توان از کشیدن بدون درد دندان عقل بیمار مطمئن شد. در عمل کشیدن دندان عقل بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد. در این حالت جراح از بی حسی موضعی برای کشیدن دندان استفاده می کند و پس از کشیدن دندان به شما دستورهای ساده برای مراقبت های پس از عمل جراحی می دهد. پس از عمل جراحی، شما ممکن است کمی ورم در ناحیه گردن و فک خود داشته باشید. سعی کنید پس از کشیدن دندان عقل از خوردن غذاهای سخت اجتناب و خودداری کنید.
کشیدن دندان عقل به صورت پیش گیرانه
گاهی اوقات دندان عقل برای پیش گیری از مشکلات احتمالی قبل از شروع فرآیند ظاهر شدن آن در دهان کشیده می شود. انجام این کار می تواند از وقوع مشکلات احتمالی جلوگیری کند. در این حالت روش کشیدن دندان عقل مشابه حالت عادی است، به استثنای اینکه ناراحتی و درد فرد حتی کمتر از حالت عادی می باشد. گاهی اوقات بهتر است دندان عقل قبل از رسیدن فرد به سن ۲۱ سالگی و سن ارتودنسی کشیده شود. در این حالت عمل جراحی پیچیدگی کمتری دارد و بافت لثه و استخوان فک نیز بهتر ترمیم می شود.
مراقبت های پس از کشیدن دندان عقل به شرح زیر هستند:
- گاز گرفتن آرام پارچه نخی برای مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه.
- اگر پس از کشیدن با خون ریزی مواجه شدید، یک پارچه نخی نازک یا دستمال در محل کشیدن دندان قرار داده و آن را به شدت گاز بگیرید. در این زمان در جای خود به آرامی نشسته و منتظر متوقف شدن خون ریزی بمانید.
- از مصرف الکل، سیگار کشیدن یا فعالیت های ورزشی شدید برای ۲۴ ساعت اول پس از کشیدن دندان خودداری کنید زیرا انجام این فعالیت ها می توانند احتمال ایجاد آسیب یا خون ریزی را بطور چشمگیر افزایش دهند.
- از شستن ناحیه کشیدن دندان برای ۲۴ ساعت خودداری کنید زیرا انجام این کار می تواند باعث از بین رفتن لخته خونی در حفره دندان شود و خطر ایجاد عفونت را افزایش دهد.
- از دهان شویه آب نمک گرم ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان چهار بار در روز برای یک هفته استفاده کنید. انجام این کار می تواند احتمال ایجاد عفونت را کاهش دهد.
- در صورت نیاز از داروهای مسکن مثل ایبوبروفن یا پاراستامول استفاده کنید. همچنین شما می توانید قبل از کشیدن دندان نیز از این داروهای مسکن استفاده کنید تا به این ترتیب عوارض کشیده شدن دندان خود را کاهش دهید.
- برای برخی از موارد ایجاد مقداری ورم و کبودی پس از کشیدن دندان طبیعی و عادی است. به هر حال استفاده از داروهای ضد التهاب می تواند این علائم را کاهش دهند.
ضرورت حفظ دندان بر هیچ کس پوشیده نیست. برای همین ضررهای ثانوی ناشی از فقدان دندان، بر ضرورت حفظ دندان ها تأکید می کند. برای خارج کردن دندان های آبسه کرده، کیست دار ، دندان لق شده، درمان کجی دندان ها ، کشیدن ریشه دندان پوسیده در کودکان و بزرگسالان پزشک از راهکارهای مختلفی استفاده می کند که بحث در مورد آنها از حوصله ی این مختصر خارج است. در هنگام خارج کردن و کشیدن دندان پزشک از بی حسی موضعی استفاده می کند تا بیمار دچار هیچ گونه درد و ناراحتی نگردد. در واقع کشیدن دندان بدون بی حسی، یک کابوس است و پزشک تا از بی حسی دندان مطمئن نشده باشد، هرگز این کار را انجام نمی دهد.
