دندان ها ممکن است که دچار شیار شوند. امروزه با روش های مناسب کاهش پوسیدگی در دندانپزشکی می توان این شیار را از بین برد. یکی از روش هایی که در این زمینه بسیار رواج دارد، روش فیشور سیلانت تراپی است که توسط دندان پزشک انجام می شود. به این ترتیب که دندان با ماده ی شیار پوش دندان پوشیده می شود و طی عملیاتی خاص عمل آوری می شود.
در سطح دندان های عقب معمولا فرورفتگی و شیارهایی وجود دارد که به آنها فیشور گفته می شود و خوب تمیز کردن آنها کار دشواری است. در دهه ی ۱۹۶۰ شیوه ای برای پوشش دادن این فیشرها به نام فیشور سیلانت ابداع شد. این روش شامل قرار دادن یک ماده پرکننده در فیشرهای دندان ها است. با گذشت زمان، این روش به پیشرفت های قابل ملاحظه ای دست پیدا کرد، به طوریکه اکنون نه تنها می توانیم از این روش به عنوان یک اقدام پیشگیرانه استفاده کنیم، بلکه یک روش غیرتهاجمی برای مسدود کردن نشانه های اولیه پوسیدگی و ممانعت از پوسیدگی بیشتر دندان ها است. فیشورسیلانت ها از زمان تولید مورد مطالعه قرار گرفته اند و نشان داده شده است که خطر پوسیدگی را بین ۳۳ تا ۷۱ درصد کاهش می دهد. علی رغم تفاوت در میزان کارایی، ثابت شده است که فیشورسیلانت ها یک اقدام موثر برای پیشگیری از پوسیدگی هستند.
فیشورسیلانت برای افراد زیر توصیه می شود:
- کودکانی که تازه دندان آسیای آنها درآمده است
- بزرگسالانی که در مورد بهداشت دندان خود ابراز نگرانی می کنند
- بزرگسالانی که به صورت طبیعی فیشورهای عمیقی دارند
- بزرگسالانی که زیاد دچار پوسیدگی دندان می شوند
با وجود اینکه فیشورسیلانت در بین بزرگسالان محبوبیت زیادی دارد، مخصوصا بین افراد بزرگسالی که زیاد دچار پوسیدگی دندان می شوند و افرادی که فیشورهای آسیب پذیر و برجسته ای دارند، در ابتدا برای پیشگیری از پوسیدگی دندان های دائمی تازه درآمده کودکان و درمان پوسیدگی آنها مورد استفاده قرار می گیرد.
اولین دندانهای دائمی حدودا در سن شش سالگی درمی آیند: این دندان ها اولین دندان های آسیا هستنند که در عقب دهان و پشت دندان های شیری قرار دارند. از آنجایی که این دندان ها باید مدت زمانی طولانی دوام داشته باشد، توصیه می شود که در دو سال اولی که این دندان ها درمی آید، روی آنها فیشور سیلانت قرار داده شود. مطالعات نشان می دهند که این کار در بروز پوسیدگی در بین کودکان تاثیر زیادی دارد. فیشور سیلانت ها باعث می شوند که تمیز کردن دندان ها راحت تر صورت بگیرد و وقتی همراه با بهداشت دهان و دندان مطلوب، استفاده از خمیردندان های حاوی فلوئورید و رژیم غذایی مناسب باشد، اثر بخشی فوق العاده ای دارد.
فیشورسیلانت از پوسیدگی دندان پیشگیری می کند (و گاهی فرآیند آن را معکوس می کند)، از دندان های تازه درآمده کودک که باید تا آخر عمر همراه آنها باشد محافظت می کند و از این رو احتمال پر کردن دندان در کودکی را کاهش می دهد. قرار دادن فیشورسیلانت بر روی دندان ها باعث می شود که در دوران کودکی نیازی به پرکردن دندان نباشد و از این رو ترس از دندانپزشکی را از بین می برد و از مراجعه دائمی به دندانپزشک برای معاینه دندان و سلامت دندان پشتیبانی می کند.
مزایای این روش
تمیزکردن فیشورهای عمیق را آسان تر می کند
بین ۳۳ تا ۷۱ درصد از پوسیدگی دندان پیشگیری می کند
باعث معکوس شدن مراحل اولیه پوسیدگی دندان می شود
از دندان های دائمی تازه درآمده کودکان محافظت می کند
از نیاز به پرکردن دندان در دوران کودکی که برای کودک ترسناک است، جلوگیری می کند
به راحتی و آسانی بر روی دندان ها قرار می گیرند
عموما فیشورسیلانت ها برای مدتی طولانی دوام دارند، اما ممکن است در طول زمان خرد یا فرسوده شوند، بنابراین مهم است که با مراجعات مکرر به دندانپزشک آنها را معاینه کنید. اضافه کردن یا جایگزین کردن فیشور سیلانت سریع و راحت انجام می شود.
مراحل و روش قرار دادن فیشور سیلانت
روش قرار دادن فیشور سیلانت بر روی دندان ها بسیار ساده است و تنها چند دقیقه طول می کشد. مدت زمان این کار تا اندازه کمی به نوع سیلانت و تولید کننده بستگی دارد، اما مشابه با آن چیزی است در ادامه توضیح داده می شود.
پزشک، درمانگر یا متخصص بهداشت می تواند این کار را انجام دهد
این روش به بیهوشی نیاز ندارد و کاملا بدون درد است. دهان تنها به مدت چند دقیقه باز نگه داشته می شود و دندانپزشک می تواند در طول قراردادن فیشورسیلانت دندان ها را واقعا خشک کند.
- کودک بر روی صندلی دراز می کشد و دندانی که باید سیلانت روی آن قرار داده شود با رول پنبه، پدهای جذب کننده ، دافع بزاق یا سد لاستیکی ( رابردام) خشک می شود و بزاق از آن دور می شود
- دندان با یک برس یا فنجان ( گاهی اوقات با استفاده از سنگ پا) تمیز می شود تا هر نوع پلاک یا باقی مانده غذا از بین برود.
- یک ژل آبی رنگ مخصوص روی دندان قرار داده می شود. این یک اسید دندانی ملایم است که دندان را اچ می کند
- سپس دندان با آب به طور کامل شست و شو داده می شود. پزشک با استفاده از ساکشن آب را جذب می کند و بزاق را از دندان دور می کند.
- دندان ظاهری یخ زده دارند، و از این رو متوجه می شوید که به شکل مناسبی اچ شده است.
- سپس فیشور سیلانت مثل رنگ در هر قسمت از الگوی دندان ( همه فرورفتگی ها و شیارها) جریان پیدا می کند.
- پس از آن، این ماده توسط اشعه آبی رنگ مخصوصی سخت می شود ( یا برطبق گفته دندانپزشک ” عمل آوری” می شود) و در صورتی که دندان زیاد بالا قرار بگیرد و در جویدن مشکل ایجاد شود، دندان تنظیم می شود. عموما، دندان در حین جویدن دندان حالت اسفنجی دارد، اما در عرض چند روز به حالت عادی برمی گردد.
روش زیر اغلب برای سه دندان آسیای باقیمانده نیز انجام می گیرد تا از هر چهار دندان محافظت شود.
نحوه مراقبت از دندان های که سیلانت روی آن قرار گرفته است
آیا به مراقبت های بعدی نیاز است؟
نه. خوشبختانه وقتی سیلانت سخت شد، همه چیز به حالت عادی برمی گردد و می توانید مثل سابق غذا بخورید و نوشیدنی بنوشید. مهم است که از دندان های خود به خوبی مراقبت کنید، مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و رژیم غذایی مناسبی داشته باشید.
تصور نکنید که قرار دادن سیلانت به این معناست که دیگر نیازی نیست دندان ها را مسواک بزنید!
وقتی هر شش ماه برای معاینه نزد دندانپزشک می روید، او سیلانت های شما را معاینه می کند تا متوجه شود آیا آنها هنوز سرجای خود هستند و کار خود را خوب انجام می دهند یا خیر. در صورتی که سیلانت در بیاید یا قسمتی از آن کنده شود، باید تعویض شود.
عوارض جانبی
سیلانت ها ممکن است در طول زمان در بیایند ( و اغلب این اتفاق می افتد) یا فرسوده شوند. دلیل اصلی بروز این مشکلات این است که در حین قرار دادن سیلانت دندان پزشک نتوانسته دندان را خشک نگه دارد.
برای این که قرار دادن سیلانت به خوبی انجام شود، دندان باید کاملا بدون بزاق باشد و این کار در دهان کودک با کم توجهی، دندان های کوچک و بزاق زیادی که دارند، بسیار مشکل است.
در صورتی که سیلانت دربیاید، دندان به وضعیت اولیه خود برمی گردد و سیلانت را می توان تعویض کرد.
۵۰ درصد از سیلانت ها بیش از ۵ سال دوام دارند.
یکی از خطرات سیلانت ها این است که بخشی از سیلانت ها جدا می شود و بخشی به دندان می چسبد یا سیلانت به خوبی روی دندان را پوشش نمی دهد. در صورتی که این اتفاق بیفتند، دندان مورد نظر دچار پوسیدگی می شود و وقتی پوسیدگی تشخیص داده شد باید قسمت زیادی از دندان پر شود. با گرفتن عکس بهتر می توان این مساله را متوجه شد و این کار باید در زمان های مناسب صورت بگیرد.
به نظرمن، اگر قرار دادن سیلانت به خوبی انجام نگیرد، باید صبر کرد تا دندان بزرگتر شود و کودک بتواند دهان خود را بیشتر باز کند تا راحت تر به دندان دسترسی پیدا کرد.
در این مدت، هر شش ماه یک بار می توان روی الگو را با یک جلای دارای فلوئورید زیاد پوشش داد تا احتمال بروز مشکل کاهش پیدا کند. این ماده جایگزین مناسبی برای فیشور سیلانت شناخته شده است.
قیمت و هزینه
هزینه شیاربندی دندان با فیشور سیلانت بستگی به مقدار سیلانت استفاده شده برای جلوگیری و کاهش پوشیدگی دندان شما، نوع کلینیک و … دارد.
نتیجه گیری
هر روزه با پیشرفت روز افزون علم شاهد تحولات جدیدی در حوزه های مختلف دندانپزشکی هستیم. پوشاندن دندان با سیلانت اگرچه روش جدیدی نیست، ولی به هر حال هنوز کارآمد است. به همین دلیل پزشکان دندان پزشک از آن برای درمان کردن پوسیدگی دندان از این روش کاهش پوسیدگی دندان استفاده می کنند.
