جراحی دندان عقل نهفته
مقدمه
دندان عقل معمولاً بین سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی ظاهر میشود. دندان عقل سومین دندان آسیاب در بین دندانهای دائمی است. در عمل در مجموع ۴ دندان عقل در دهان وجود دارد و این دندانها در انتهای فک بالای و پایین فرد ظاهر میشوند. در این میان نداشتن یا چند دندان عقل موضوعی عادی و معمول تلقی میشود. برای برخی افراد، دندان عقل به صورت عادی در دهان ظاهر میشود در حالی که برای سایرین، دندان عقل ممکن است با موفقیت و بطور سالم ظاهر نشود و در دندانهای عقل ایراد وجود داشته باشد. در صورت وجود ایراد در دندان عقل اعم از نهفته یا کج (اُریب) بودن آن و حتی پوسیدگی آن چه در فک بالا و چه در فک پایین، باید نسبت به رفع آن با مشورت پزشک اقدام نمود.
تصمیم گیری دربارهکشیدن دندان عقلآسیب دیده به وضعیت کلینیکی شما، تشخیص دندانپزشک و نیز اولویتهای بیمار بستگی دارد.
دلایل تحت فشار قرار گرفتن دندان عقل
شما با معاینه دهان خود و چک کردن تعداد سه دندان آسیاب دائمی در هر طرف فک از وجود دندان های عقل آگاه شوید، در صورت مشکل بررسی بیشتر نیاز به عکسبرداری دارد. رشد این دندان ها معمولا با احساس فشار در فک و گاهی سردرد و سرگیجه همراه است. در صورتی که این دندان ها فضای کافی برای رشد نداشته باشند و یا به دلایلی که در ادامه ی مقاله ذکر می شود، نیاز به کشیدن و یاجراحی دندان عقل باشد، باید نسبت به این درمان اقدام کنید. دندانهای عقل اغلب دارای فضای کافی برای ظاهر شدن نیستند، زیرا انسانهای نسل امروز دارای استخوان فک به نسبت کوچکتر نسبت به نسلهای پیشین هستند. این موضوع باعث میشود دندانهای اغلب به صورت کج یا اریب و افقی ظاهر شوند یا حتی به علت وجود فشار بطور کامل داخل استخوان فک دفن شوند.
نتایج تحت فشار قرار گرفتن دندان عقل
۱. التهاب بافت لثه
این مشکل معمولاً در فک پایین فرد قابل مشاهده است.
باقیمانده مواد غذایی و باکتریها در این حالت به سادگی در فضای بین عاج دندان عقل و لثه اطراف آن گیر میافتد و باعث میشود در بافت لثه التهاب ایجاد شود. علاوه بر این، بافت ورم کرده به خاطر التهاب لثه معمولاً توسط دندان مقابل گاز گرفته میشود و این موضوع بهبود مشکل فرد را دشوارتر میکند.
التهاب بافت لثه دارای علائم و نشانه های زیر است:
درد و التهاب گونه
مشکل در باز کردن دهان
وجود درد هنگام انجام عمل بلع
ورم کردن غدد لنفاوی در گردن
تب کردن فرد
ایجاد مشکل در تنفس فرد
۲. پوسیدگی دندان
با توجه به اینکه تمیز کردن سطح بین دندان آسیب دیده و دندان مجاور جلویی آن دشوار است، پلاکهای دندان در این محل انباشته میشوند و منجر به ایجاد پوسیدگی در سطح این دندانها میشوند.
۳. ایجاد آسیب در ریشه دندانهای مجاور
ورم بافت اطراف دندان به خاطر پلاکهای ایجاد شده به همراه فشار دندان عقل منجر به هل دادن دندان مجاور به جلو میشود که در عمل میتواند به ریشه دندانهای مجاور آسیب جدی وارد کند.
۴. ایجاد تغییرات آسیب شناسی همچون تشکیل کیست در دهان
نحوه درمان
۱. اگر دندان عقل بطور کامل داخل استخوان فک دفن شده است، نیازی به انجام هیچ کاری در این رابطه نیست زیرا در این حالت هیچ علامت و نشانهای از آنها در دهان فرد قابل مشاهده نیست. در این زمان شما میتوانید از معاینههای منظم دندانپزشکی برای بررسی هر گونه مشکل احتمالی ایجاد شده به خاطر دندانهای عقل استفاده کنید.
۲. در صورت نیاز دندان عقل تحت فشار را برای رفع مشکلات احتمالی بکشید.
مشکلات ناشی از دندان عقل نهفته
ورم لثه اطراف دندان عقل و عود کردن بیماری التهاب لثه به واسطه آن.
رنج بردن از التهاب لثه شدید در دهان.
پوسیدگی شدید، ابتلا به بیماریهای دندان، التهاب بافت پالپ یا آبسه پریآپیکال به خاطر مشکلات ناشی از دندان عقل.
ایجاد آسیب در ریشه دندان مجاور دندان عقل.
ایجاد کیست در اطراف دندان عقل. این کیست میتواند به ساختار استخوان فک آسیب رساند. اگر شما با تشکیل کیست در دهان خود مواجه شدید، کیست تشکیل شده به همراه دندان عقل باید از دهان شما خارج شود.
خارج کردن دندان عقل غیر عادی قبل از انجام درمان ارتودنسی
رادیوتراپی یا پرتو درمانی
جراحی تجدید ساختار استخوان فک
پس از عمل جراحی
به منظور جلوگیری از خونریزی زخم پس از عمل کشیدن دندان عقل، شما باید به نکات زیر توجه کنید:
زخم خود را دستکاری نکنید، آن را با آب شستشو ندهید و مسواک نزنید.
از غذاهای نرم برای چند روز تغذیه کنید و حتیالامکان از دندانهای طرف مقابل فک برای جویدن غذا استفاده کنید.
از انجام کارهای سنگین یا تمرینهای سخت اجتناب کنید.
سیگار نکشید و از مشروبات الکلی استفاده نکنید.
در روزهای بعد از عمل، به صورت عادی دندانهای خود را مسواک بزنید و بطور معمول غذای خود را در دهان بجوید.
پس از انجام عمل کشیدن دندان عقل عواملی که آسایش شما را مختل میکنند حذف کرده یا کاهش دهید.
درد زخم، ورم صورت و مشکل در باز کردن دهان از علائم معمول پس از انجام عمل جراحی است.
در روز عمل، از قالبهای یخ برای حداقل کردن ورم صورت بر روی طرفی که در نتیجه انجام عمل ورم کرده استفاده کنید.
در روز دوم، از یک حوله گرم بر روی ناحیه ورم کرده برای کاهش مشکل استفاده کنید.
به منظور جلوگیری از عفونت زخم حاصل از جراحی لازم است بهداشت دهان و دندان خود را به نحو مطلوب حفظ و رعایت کنید.
در روز ۳ یا ۴، از مواد غذایی نرم تغذیه کنید. اگر هنوز در زخم شما درد وجود دارد، از داروهای مسکن تجویز شده توسط دندانپزشک برای کاهش درد استفاده کنید.
در حالت عادی، هر گونه مشکل به تدریج یک هفته پس از انجام عمل جراحی کاهش یافته و بر طرف خواهد شد. در ضمن، شما میتوانید سوالات احتمالی خود را با دندانپزشک در میان بگذارید.
روش انجام عمل جراحی کشیدن دندان عقل آسیب دیده
در این حوزه باید بین خطرات و مزایای ناشی از عمل جراحی کشیدن دندان موازنه و تعادل برقرار شود. در برخی موارد، دندان عقل دارای مشکل به شدت در استخوان فک فرو رفتهاند و ریشههای این دندانها نزدیک به عصب اصلی هستند. در اینگونه مواقع انجام عمل جراحی کشیدن دندان عقل میتواند منجر به ایجاد ریسک آسیب دیدن عصب شود که بیحس شدن دهان و اجزای آن را ممکن است به همراه داشته باشد. بنابراین، تصمیم درباره کشیدن یا رها کردن این دندانها به حال خود بستگی به وضعیت کلینیکی فرد دارد.
دندانپزشک میتواند از رادیوگرافی برای تایید وضعیت و شکل دندانهای عقل استفاده کند و بر اساس آن وضعیت موجود را برای بیمار خود توضیح دهد و روش درمان و ریسکهای احتمالی مربوط به آن را تشریح نماید. معمولاً، عمل جراحی دندان عقل دارای مشکل با بیحسی موضعی انجام میشود که در آن فقط دهان فرد بیحس میگردد، اما در شرایط خاص، ممکن است نیاز به استفاده از بیهوشی عمومی یا سایر انواع بیحسی وجود داشته باشد. در هر حال روش انتخاب شده برای حل مشکل بیمار باید با کمترین درد ممکن همراه باشد.
در جراحی دندان عقل پنج گام اصلی وجود دارد:
- بلند کردن لایه مربوط به لثه
- خارج کردن استخوان دندان
- شکستن دندان به چند قطعه کوچکتر در صورت نیاز
- شستشو و تمیز کردن زخم
- بستن زخم با بخیه و متوقف کردن خونریزی
یک هفته پس از کشیدن دندان عقل، دندانپزشک بخیه دندان را کشیده و بهبود زخم را کنترل میکند. اگر بخیه استفاده شده از نوعی باشد که خود پس از مدتی جذب میشود، دیگر نیازی به کشیدن بخیه از دهان با کمک دندانپزشک نیست. به هر حال، هنوز لازم است که به دندانپزشک اجازه دهیم درمان زخم را کنترل کند. معمولاً، زخم جراحی ظرف مدت ۲ هفته بهبود پیدا میکند.
قیمت و هزینه
هزینه جراحی دندان عقل بستگی به محل قرارگیری دندان و کلینیک دندانپزشکی و سایر خدمات ارائه شده توسط دندانپزشک به شما متفاوت است.
نتیجه گیری
در صورتی که دندان عقل شما کاملاً نهفته است و مزاحمتی برای شما ایجاد نمی کند، با مشورت پزشک خود، در بازه های زمانی مشخص فقط جهت معاینه ی آن به دندان پزشک مراجعه نمایید تا در صورت بروز عارضه هایی از جمله کیست، نسبت به درمان و خارج کردن سریع آن اقدام نماید. در صورتی که دندان عقل برای شما ایجاد مزاحمت می کند و یا خواهان ارتودنسی هستید باید نسبت به خارج کردن آن اقدام نمایید. عمل جراحی دندان عقل بسیار کوتاه مدت و سریع بوده و در مدت عمل بیمار تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی، هیچ گونه درد و ناراحتی احساس نمی کند.
