ترک خوردن و فساد دندان

هر قسمتی از دندان های ما می تواند ترک خورده و بشکند. برخی اوقات ممکن است این شکستگی و شکاف قابل مشاهده باشد اما همیشه هم اینطور نیست!

اگر فرد در هنگام جویدن غذا احساس درد کند، یا اگر به طور ناگهانی دندان ها به گرما و سرما حساسیت نشان دهند، ممکن است دندان وی ترک خورده و شکسته باشد. هر گونه درد ناشی از شکستگی دندان ثابت نیست و فرد گاه و بیگاه احساس درد می کند. پیدا کردن محل شکستگی ممکن است برای دندانپزشک دشوار باشد، بخصوص اگر آن شکستگی ترکی کوچک و ریز باشد.

هر فردی که به شکسته شدن دندانش مشکوک شود، باید در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کند. اگر دندان ترک خورده بدون درمان رها شود، ممکن است در طول زمان به درد، ناراحتی و مشکلات بیشتر منجر شود.

علایم شکستگی دندان چیست؟

یک دندان ترک برداشته، لزوما باعث بروز هرگونه نشانه نخواهد بود، اغلب افراد بدون اینکه متوجه باشند، دندانی شکسته دارند. برخی از انواع ترک ها و شکستگی های دندان ضرری ندارند و نیازمند درمان نیز نیستند.

با این حال، اگر فردی علائم زیر را مشاهده کند، ممکن است یک شکاف گسترده تری داشته باشد که نیاز به درمان دندان ‌پزشکی دارد:

• درد هنگام خوردن، به خصوص هنگام جویدن و یا گاز زدن
• تورم لثه ها در اطراف دندان ترک خورده
• دندان‌ هایی که ناگهان به شیرینی حساس شده ‌اند
• دندان‌ هایی که به طور ناگهانی به غذاهای داغ یا سرد حساس شده‌ اند
• دردهای رفت و برگشتی گه گاه
• درد و ناراحتی اطراف دهان و لثه ها که تشخیص آن ها دشوار است.

چه چیزی ممکن است باعث ترک خوردن دندان‌ها شود؟

ممکن است ترک خوردن و شکستن دندان ها تحت تاثیر عوامل مختلفی باشد.

عوامل ترک خوردن دندان ها عبارتند از:

• گاز گرفتن بسیار سخت یک تکه غذا
• تراشیده شدن بیش از حد دندان
• آسیب جسمی
• ماده پر کننده بزرگ دندان که می تواند ساختار باقی مانده دندان را تضعیف کند.

تغییر ناگهانی دما نیز می‌ تواند یک دندان را بشکند و از بین ببرد. برای مثال، این اتفاق زمانی می ‌افتد که فرد چای بنوشد و دهانش بسوزد، سپس یک لیوان آب سرد را برای تسکین این سوختگی بنوشد. این تغییر ناگهانی دما در دهان به دندان ها آسیب جدی وارد می کند.

چگونه دندان‌ های خرد شده تشخیص داده می‌ شوند؟

دندانی که ترک خورده و یا شکسته، همیشه به سادگی قابل تشخیص نیست. اگر این شکاف قابل ‌مشاهده نباشد، یک دندان‌ پزشک سعی خواهد کرد با پرسیدن از فرد در مورد تاریخچه دندان ‌پزشکی و نشانه ‌هایی که دارد، این شکستگی را تشخیص بدهد. سپس دندان ‌پزشک دندان‌ های فرد را بررسی کرده و احتمالا برای شناسایی ترک ها از ذره ‌بین استفاده می‌ کند.

علاوه بر این، دندان پزشک ممکن است از ابزاری نوک ‌تیز به نام اکسپلورر که در هر سطح ناهموار و ترک ‌خورده گیر می ‌کند، استفاده کند. رنگ دندانی نیز می تواند ترک های بیشتری را نمایش دهد. در طول معاینه، دندانپزشک دندان ها را برای علائم التهاب بررسی می کند، زیرا ترک دندان التهاب لثه ها را به دنبال دارد. همچنین ممکن است از فرد بخواهد که چیزی را گاز بگیرد و به منبع درد اشاره کند.

یک دندان ‌پزشک ممکن است از اشعه ایکس نیز به منظور شناسایی این ترک ها استفاده کند. اشعه ایکس همیشه نشان نمی ‌دهد که ترک ‌ها در کجا شکل‌ گرفته اند، اما می‌ توانند مشکلات را در مغز دندان نشان دهند. ناسالم بودن مغز دندان می تواند نشانه ای از یک شکستگی و ترک باشد.

چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

اگر فردی احساس کند که دندانش شکته و یا ترک برداشته باید هرچه زودتر به دندانپزشک مراجعه کند. این کار به خصوص زمانی که این احساس با درد و ناراحتی همراه است بسیار مهم است.

با این حال، درمان ‌های خانگی زیر می ‌توانند علائم ناراحتی و درد را کاهش دهند:

• برای تمیز نگه داشتن آن، دهان را با آب گرم بشویید.
• داروهای مسکن مانند ایبوپروفن مصرف کنید.
• به منظور کاهش تورم بر روی گونه کمپرس سرد بگذارید.

هر چه روند درمان یک دندان شکسته طولانی تر شود، نجات این دندان توسط دندانپزشک دشوارتر خواهد بود. علاوه بر این ممکن است عوارضی مانند عفونت نیز رخ دهد.

انواع دندان شکسته

شکاف ‌های دندان در افراد بالای ۴۰ سال شایع ‌تر بوده و زنان بیشتر از مردان در معرض آن قرار دارند. این ترک ‌ها می ‌توانند با طول، عمق و مکانشان روی دندان متفاوت باشند.

کوچک ‌ترین ترک ‌ها به عنوان ترک ‌های مویی یا کریز لاین (Craze lines) شناخته می‌شوند و در مینای دندان ایجاد می شوند. بعید به نظر می ‌رسد که فرد به ترک ‌های مویی توجه کند. برای این نوع ترک دندانی هیچ درمانی ضروری نیست مگر این که باعث ایجاد علائم بیماری در فرد شود.

در قسمت زیر انواع دیگر ترک ‌های دندان را بررسی می کنیم:

ترک های بالالثه ای اریب (Oblique supragingival cracks): این ترک ها فقط قسمت تاج دندان را تحت تاثیر قرار می دهند و به زیر خط لثه کاری ندارند، در نتیجه، آن‌ها معمولا بسیار دردناک نیستند.

ترک های زیر لثه ای اریب (Oblique subgingival cracks): این ترک ها معمولا در قسمت زیر خط لثه گسترده می ‌شوند و می ‌توانند دردآور باشند. درمان این ترک ها به منظور ترمیم دندان ها الزامی است.

ترک (Split tooth): این ترک دندان را به دو قسمت تقسیم می ‌کند. یک دندان‌ پزشک می ‌تواند تنها یک بخش که معمولا با یک تاج بازسازی می‌ شود، را نجات دهد.

ترک های اریب در ریشه دندان: این شکاف‌ ها معمولا بر روی سطح دندان ظاهر نمی‌ شوند. آسیب در زیر خط لثه که معمولا زیر استخوان فک قرار دارد رخ می ‌دهد. کشیدن دندان اغلب تنها درمان برای این نوع ترک است.

شکستگی کاسپ یا لبه دندان (Fractured cusp): این اتفاق زمانی می افتد که قطعه ای از سطح جویدن دندان شکسته می شود. این شکستگی رایج ترین دلیل پر کردن دندان هاست.

ترک های ریشه ای آپیکال دندان (Vertical apical root cracks): این نوع ترک از ریشه دندان شروع می شود و به سمت تاج گسترش می یابد. این ترک معمولا در طول دندان اتفاق می افتد اما به علت درد مجبور به برداشتن دندان خواهیم بود.

گزینه ‌های درمان:

بهترین درمان به محل ترک و میزان آسیب بستگی دارد. اگر ترک کوچک باشد و باعث ایجاد ناراحتی نشود، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد.

درمان برای دندان های ترک خورده عبارتند از:

• چسباندن قسمت ترک خورده یا شکسته دندان
• تعمیر شکاف با رزین پلاستیکی، در فرآیندی به نام باندینگ
• پر کردن دندان ها
• با استفاده از یک تاج ( کلاهی است که به طور کامل دندان ترک خورده را پوشش می دهد)

در موارد شدیدتر، زمانی که یک ترک به مغز دندان نفوذ کند، ممکن است عملیات عصب کشی ضروری باشد. اگر یک دندان به شدت ترک خورده باشد، دندانپزشک ممکن است آن را کاملا بردارد.

اگر دندانی پر شده ترک خورده باشد، ممکن است لازم باشد که دندان‌پزشک نیاز به حذف ماده پر کننده دندان داشته باشد تا بتواند آسیب را به طور کامل بررسی کند.

دندان‌ های شکسته می‌ توانند موجب بروز مشکلاتی شوند، به ویژه اگر درمان نشوند. برای مثال، ممکن است شاهد بروز عفونت در دندان باشیم. علائم عفونت عبارتند از:

• افزایش درد
• تورم لثه ها
• افزایش حساسیت به گرما و سرما
• بوی بد دهان
• غدد دردناک سطح گردن

در صورت بروز عفونت، ممکن است فرد نیاز به تخلیه چرک و مصرف آنتی بیوتیک داشته باشد.

چگونه از شکستگی دندان جلوگیری کنیم؟

دندان های شکسته همیشه قابل پیش‌ گیری نیستند، اما چند استراتژی در این زمینه می‌ تواند موثر باشد. این موارد عبارتند از:

• اجتناب از غذاهایی مانند یخ و ذرت بو داده که جویدن آن ها سخت است.
• پایان دادن به عادت‌هایی مانند گاز زدن مداد که ممکن است به دندان آسیب بزنند.
• استفاده از محافظ دندان ورزش برای محافظت از دندان ‌ها در هنگام ورزش کردن

اگر فردی در هنگام خواب دندان هایش را به هم می ساید بهتر است با دندانپزشک مشورت کرده و از محافظ دندان استفاده کند.