رویش دندانهای شیری در کودکان از حدود ۶ ماهگی آغاز می‌شود. در سن ۶-۷ سالگی دندانهای شیری کم کم شروع به افتادن می‌کنند و با دندانهای دائمی جایگزین می‌شوند. بدون مراقبت دندانپزشکی خوب و اصولی، کودک دچار پوسیدگی دندان و بیماری‌های دهان می‌شود که ممکن است منجر به درد و مشکلات بسیار شود. در حال حاضر، پوسیدگی زودرس دوره کودکی یکی از شایعترین بیماری‌های عفونی دوره کودکی است.
دندانپزشکی کودکان شاخه‌ای از دندانپزشکی است که با بچه‌ها از کودکی تا زمانی که دندان شیری در دهان دارند سروکار دارد. آنها در راستای سلامت دندانهای شیری فعالیت می‌کنند تا زمانی که این دندان‌ها بیفتند. علت اهمیت دندانهای شیری به این خاطر است که به بچه‌ها اجازهٔ جویدن درست را می‌دهند و این به خودی خود موجب سلامت تغذیه‌ای کودک می‌شود؛ همچنین این دندان‌ها به یادگیری تکلم در کودک و حفظ فضای مورد نیاز برای رشد دندانهای دائمی کمک می‌کند.
مکانیسم پوسیدگی دندان به طور کلی یکسان است. وجود مواد قندی در دهان، باعث تغذیه باکتری‌های پوسیدگی‌زا شده و این باکتری‌ها با تولید اسید، منجر به پوسیدگی دندان‌ها می‌شوند.
علل ايجاد پوسيدگي های دندانی زودرس دوران كودكی
بر خلاف تصور بسياری از والدين، قطره آهن در ايجاد اين پوسيدگی‌ها هیچ نقشی ندارد، بلكه فقط سبب تغيير رنگ دندانهای پوسیده می‌گردد. مهمترين علل ايجاد اين پوسيدگی‌ها، شامل موارد زير است که محيط مناسبی براي فعاليت ميكروب‌های پوسيدگی‌زا در دهان كودك فراهم می‌كنند كه با توليد بعضی اسيدها، سبب پوسيدگی دندان می‌شوند:
– تميز نكردن دهان كودك توسط والدين از زمان رويش اولين دندان های شيری.
– الگوی تغذيه‌ای نامناسب مانند خوردن مکرر شير از شيشه در طول شب،
– كاهش جريان بزاق حين خواب،
– وجود پوسيدگی‌های متعدد درمان نشده در دهان پدر و مادر كودك،
– عدم مراجعه والدين به دندانپزشك برای معاينه كودك و انجام اقدامات پيشگيرانه از زمان رويش اولين دندانهای شيری،
– مصرف مكرر ميان وعده‌های پوسيدگی‌زا در طول روز توسط كودك.
توصيه هایی به والدين جهت پيشگيری از ايجاد پوسيدگی‌های دندانی زودرس دوران كودكی
۱. از آنجایی که پوسیدگی دندان یک بیماری مسری است و میکروب‌های ایجادکننده آن معمولا از دهان والدین (بویژه مادران) به نوزاد منتقل می‌شوند. قبل از اقدام به بچه‌دار شدن به فکر سلامت دندانهای خود باشید و با مراجعه به دندانپزشک، دندانهای پوسیده خود را درمان کنید. با نظر دندانپزشک می‌توانید با مصرف برخی آدامس‌های بدون قند یا دهانشویه‌ها، بهداشت دهانی خود را بهبود بخشید.
۲. ظرف شش ماه بعد از رویش اولین دندان کودک، جهت معاینه و دریافت اطلاعات و مشاوره‌های بهداشتی مناسب، نوزاد خود را نزد دندانپزشک متخصص کودکان ببرید. توصیه شده این مراجعه دیرتر از ۱۲ ماهگی کودک نباشد.
۳. دندانهای نوزادتان را از زمان رويش آنها تا حدود ۱.۵سالگی، شب‌ها قبل از خواب با استفاده از يك پارچه يا گاز استريل، تميز کنید.
۴. در دوره ۱.۵ تا ۳ سالگی، دندانهای كودك را به كمك مسواك‌های انگشتی يا دستی، بدون استفاده از خمير دندان يا با استفاده از خمير دندانهای فاقد فلورايد، شب‌ها قبل از خواب مسواك بزنید.
۵. در سن ۳-۶ سالگی، دندانهای كودك را با مسواك‌های دستی يا برقی و خمير دندانهای فلورايددار مخصوص كودكان، روزي دو بار (یک بار بعد از صبحانه و یک بار قبل از خواب شب) مسواك بزنید.
۶. از شيشه حاوی شير، به عنوان پستانك جهت آرام كردن و كمك به خوابيدن كودك استفاده نکنید.
۷. اجازه ندهید كودك با بطری یا شیشه محتوی چيزی غير از آب در دهانش به خواب برود.
۸. در صورتی که کودک عادت کرده در شب مکررا شیر بخورد، سعی کنید به تدریج تعداد دفعات شیرخوردن را کاهش دهید و بعداز هربار شیردهی به کودک آب بخورانید تا اضافات شیر از روی دندانهای کودک پاک شود.
۹. تغذيه کودک از شيشه شير را در حدود سن ۱۲-۱۴ ماهگي متوقف و او را به نوشيدن از فنجان يا ليوان تشويق کنید.
۱۰. اجازه ندهید كودك در طول روز، مكررا ميان وعده های پوسيدگی‌زا از قبيل: انواع شيرينی، كلوچه، كيك، بيسكويت، پفك، چيپس و غيره مصرف كند. در صورت تمايل كودك به اينگونه خوراكی‌ها بهتر است آنها را به طور يكجا و بعد از صرف وعده‌های غذايی اصلي به او داد. می‌توان كودك را تشويق کرد بجای خوراکی‌های پوسیدگی‌زا، از ترکیبات غير پوسيدگ‌زا مثل پنير، ماست، ميوه، سالاد و مغزها (مثل پسته، بادام) در ميان وعده‌ها استفاده كند.
