بیماریهای زبان
بیماریهای زبان سبب ایجاد تغییراتی در ظاهر زبان می شوند که در حقیقت نشان دهنده بیماریهایی در بدن ما باشند. بنابراین از این تغییرات می توان به عنوان سرنخی از سلامتی نام برد. عفونت، استرس، عوارض داروها و حتی پیری می توانند علائم خود را روی زبان شما نشان دهند. با دانستن نشانه های زیر شما می توانید منشا این تغییرات را راحت تر پیدا کنید.
سفید شدن زبان (وجود لکه های سفید)
لکه های سفید مایل به کرم می تواند نشانه یک عفونت قارچی باشد. البته در دوران نقاهت برخی از بیماریها و استفاده از داروها و برهم خوردن توازن باکتری ها در دهان نیز می تواند اتفاق افتد. این لکه ها همچنین می تواند دلیل بیماری به نام لیچن پلانوس (lichen planus) باشد که یک بیماری خودایمنی می باشد. دامنه علل این نوع لکه ها بسیار گسترده است و حتی ممکن است از علائم سرطان زبان نیز باشند، بهتر است به محض مشاهده این علائم روی زبانتان با پزشک خود مشورت کنید.
ظهور زواید مو مانند بر روی زبان
اگر در روی زبان شما زواید برجسته ای به رنگ سیاه یا قهوه ای به وجود آمده اصطلاحا گفته می شود زبان شما مو در آورده است. این زواید مو مانند در حقیقت پرز هستند که در حالت عادی کوتاه هستد و در اثر عاملی طویل شده اند. و باکتریها و مواد غذایی می توانند در لابه لای آن گرفتار شوند. معمولا این زواید با مسواک کشیدن بر روی آنها از بین میرود ولی اگر این زوائد سفید رنگ بود ممکن است دلیل بروز آن بیماری هیری لکوپلاکیای دهانی (oral hairy leukoplakia) باشد که این بیماری ممکن است در اثر ابتلا به یکی از ویروس های EBV و HIV به وجود آمده باشد.
سیاه شدن زبان
سیاه شدن زبان می تواند در اثر واکنش ماده ای به نام بیسموس (Bismuth) (که یک نوع آنتی اسید است و در داروهای مربوط به مشکلات دستگاه گوارش وجود دارد) با بزاق دهان اتفاق بیافتد. نگران نباشید این عارضه مدتی پس از قطع داروها از بین می رود.
زبان قرمز روشن و دانه دانه
اصطلاحا به این نوع عارضه زبان توت فرنگی گفته می شود که از علایم بیماری نادر و خطرناکی در کودکان به نام کاوازاکی (Kawasaki) می باشد که در طی این بیماری رگ های خونی در سراسر بدن التهاب پیدا می کنند. اگر زبان قرمز باشد ولی حالت دانه دانه نداشته باشد می تواند نشانه ای از کمبود ویتامین B3 در بدن باشد.
احساس سوزش در زبان
یکی دیگر از بیماریهای زبان احساس سوزش در زبان است. اگر احساس سوزش در زبانتان دارید و گویی چای یا قهوه داغ روی آن ریخته اید، این مشکل ممکن است با اعصاب زبان شما در ارتباط باشد. همچنین عوامل دیگری مانند خشکی دهان، عفونت، ریفلاکس اسید معده و دیابت نیز میتوانند باعث بروز این مشکل شوند که باید مورد بررسی قرا بگیرد. البته حساسیت ها و اختلالات هورمونی هم می توانند از عوامل بروز این اختلال باشند.
زبان کاملا صاف
در شرایط عادی برجستگی های ظریفی روی زبان وجود دارد که همان پرزهای زبان می باشند ولی به سبب کاهش پرزها دراثر برخی اختلالات، سطح زبان کاملا صاف، قرمز و براق به نظر میرسد. گاهی نیز فقط بخشی هایی از زبان صاف و بخش های دیگر برآمده به نظر می رسند که به آن زبان جغرافیایی (Geographic tongue) میگویند. این امر می تواند در اثر کمبود برخی مواد مغذی از جمله آهن، اسید فولیک و یا ویتامین B باشد. البته برخی از انواع عفونت، بیماری سلیاک (celiac) یا پسوریازیس میتواند باعث بروز این عارضه شود.
برون ریزی زبان
برون ریزی زبان گاهی به زبان حالت سفید و پنیری می دهد. این اختلال ممکن است در اثر بروز عفونت و خصوصا ابتلا به قارچ کاندیدا رخ دهد. همچنین ابتلا به برخی از انواع ویروس ها نیز می تواند سبب بروز این حالت در زبان شود.
ماکروگلوزیا (Macroglossia)
ماکروگلوزیا یا بزرگی زبان، یکی دیگر از بیماریهای زبان است و زمانی اتفاق می افتد که که زبان نسبت به بقیه دهان خیلی بزرگ است. این نوع بیماری ممکن است مادرزادی باشد و یا در اثر کم کاری تیروئید، عفونت یا آلرژی به وجود آمده باشد.
ترک خوردگی سطح زبان یا زبان تکه تکه (Fissured Tongue)
یکی دیگر از بیماریهای زبان وجود شیارهایی بر روی آن است. این شیارها می توانند مرتبط با سندرم داون (Down syndrome)، پسوریازیس و سندرم سوگرن (Sjögren’s syndrome) ارتباط داشته باشند. البته این ترکها می توانند در اثر پیری هم به وجود بیایند. در طب سنتی اعتقاد بر این است که این شیارها در اثر حرارت بالا و عدم کارکرد صحیح کبد است. نکته ای که در این میان باید مورد توجه قرار گیرد، این است که وجود این شیارها در سطح زبان سبب فعالیت بهتر باکتری ها در دهان خواهد شد و احتمال ابتلا به عفونت های دهانی افزایش خواهد یافت. بنابراین باید همواره دهان خود را تمیز نگه دارید و روی سطح زبان را با مسواک تمیز کنید و برای درمان این مشکل نیز با پزشک مشورت کنید.
سرطان دهان
برخی از انواع اختلالات به وجود آمده برای زبان می تواند علامتی از سرطان دهان باشد. زخم هایی که درمان نمی شوند، توده ها، درد زبان و مشکل در جویدن و یا بلعیدن غذا همه از علائمی است که باید با دقت بیشتری بررسی شوند تا اگر علامتی از بروز سرطان باشند بتوان سریعتر روند درمان را شروع کرد و از پیشرفت آن جلوگیری به عمل آورد.
همانطور که در سایر موارد هم گفته شد به محض مشاهده هر گونه تغییر در شکل، بافت و رنگ زبان باید با پزشک مشورت کنید. چراکه هر کدام از این تغییرات در زبان می تواند سرنخی از مشکلات جدی تری باشد.
