غالبا زخم های محیط دهان توسط غشای کاذب سفید رنگی که از سطح زخم قابل برداشته شدن است پوشانده می شود . در این مبحث می خواهیم به زخم های سفید رنگی که ممکن است در دهان خود با آن مواجه شوید اشاره کنیم.
علت زخم شدن دهان و زخم کنار زبان به دلایل متفاوتی خواهد بود که در ادامه به آن اشاره می کنیم.
انواع زخم های دهان
در ادامه شما را با انواع زخم های دهان آشنا می کنیم. برای راحتی بیشتر انواع زخم های رایج دهانی را در یک اینفوگرافی برای شما گردآوری کرده ایم. شما می توانید برای اطلاعات بیشتر در مورد انواع زخم دهان و درمان زخم دهان، ادامه مقاله را مطالعه نمایید.
تبخال
تبخال یکی از مشکلات دهانی رایج بوده که در اثر تب کردن یا سرما خوردگی به وجود نمی آید اما این موارد می توانند محرک بروز آن باشند. ویروسی که تبخال را به وجود می آورد معمولا از طریق پوسیدگی دندان ، استفاده از لوازم مشترک (همانند وسایل غذا خوردن) یا دیگر تماس های نزدیک منتقل می شود. روغن ها و پماد های بدون نسخه می توانند ناراحتی را تسکین داده و سرعت بهبودی را بیشتر کنند. بروز مکرر تبخال ها نیازمند تجویز دارو است.
این نوع زخم درهان در هر سنی مشاهده می شود ولی بیشتر در افراد میانسال و مسن بروز می کند.با توجه به این که بروز همزمان آن با پریود ماهانه زنان مشاهده شده است شاید بتوان وقوع بیشتر آن را در این جنسیت انتظار داشت.
برفک دهان
برفک دهان توسط قارچی (مخمر) به نام کاندیدا ایجاد شده و بیشترین شیوع را در بین نوزادان و افراد مسن دارد. تضعیف سیستم ایمنی، دارو های دیابت، آنتی بیوتیک یا برخی دارو های خاص همانند کورتیکو استروئیدهای استنشاقی می توانند امکان رشد بیش از حد را برای کاندیدا فراهم کنند. پاک کردن نواحی مبتلا به کاندیدا سبب ایجاد زخم خواهد شد. جهت دستیابی به تشخیص قطعی باید به پزشک مراجعه شود.
یکی از انواع زخم های دهانی که در دوره شیمی درمانی ایجاد می شود برفک است. این بیماری در نوزادان ، بیماران پرتو درمانی و بیماران مسن و ضعیف شیوع بیشتری دارد. برفک ها در هر ناحیه ای از مخاط دهان دیده می شوند.
زبان سیاه مو دار
این بیماری بدون درد هنگامی بروز می کند که پرز های زبان کشیده شده و باکتری های موجود در دهان را به دام می اندازند. این پدیده سبب می شود تا زبان، سیاه و مو دار به نظر برسد. عوامل این بیماری شامل مصرف آنتی بیوتیک، بهداشت دهانی ضعیف، مصرف زیاد چای یا قهوه و عدم ترشح کافی بزاق می شوند. با اینکه گاهی اوقات برای درمان این بیماری به مصرف دارو نیاز است اما معمولا با مسواک زدن زبان برطرف می شود.این نوع زخم دهانی در مرد ها بیشتر دیده می شود. تقریبا ۱۵ در صد جامعه با این نو ع زخم دهان رو به رو می شوند.
آفت دهان
علت بروز این تاول های کوچک و بدون درد در دهان مشخص نیست اما از جمله محرک های آن می توان به حساسیت بیش از حد، عفونت، هورمون ها، استرس و عدم دریافت مقدار کافی از برخی ویتامین ها اشاره کرد. آفت دهان بر روی زبان، گونه و حتی لثه ها پدیدار شده و معمولا به مدت یک یا دو هفته به طول می انجامد. آفت های پایدار و شدید را می توان با استفاده از پماد های بی حس کننده، دارو های تجویزی یا لیزر های مخصوص دهان و دندان درمان کرد.
لکوپلاکیا
لکوپلاکایا واکنشی نسبت به یک محرک است که از جمله این محرک ها می توان به دندان های مصنوعی با اندازه نامناسب، فرسایش اسیدی دندان ها، مصرف سیگار و مصرف تنباکوی بدون دود اشاره کرد. این عارضه می تواند به صورت پلاک ها یا نواحی سفیدی در دهان پدیدار شود که معمولا بدون درد بوده و پاک نمی شوند. لکوپلاکیا می تواند یک وضعیت پیش سرطانی باشد. نواحی مبتلا به لکوپلاکیا مقاوم و دیگر تغییرات دهانی به ارزیابی توسط یک دندانپزشک نیاز دارند.
زخم های دهانی لوکوپلاکیای بیشتر در چه افرادی شایع است:
- در بیمارانی که به علت هموفیلی و یا سایر بیماریها لازم است که از فرآورده های خونی استفاده کنند.
- افرادی که از مواد مخدر به صورت تزریقی استفاده می کنند.
- مردان همجنس گرا
لیکن پلان
این عارضه یک تحریک پوستی نادر است که به صورت نواحی سفید و تور مانند یا برآمدگی هایی قرمز و درخشان بر ناحیه داخلی گونه یا زبان پدیدار می شود. علت بروز این بیماری مشخص نبوده و معمولا نوع خفیف آن نیازی به درمان ندارد. در صورتی که لیکن پلان سبب بروز درد یا زخم شود، می توان آن را به وسیله دارو های موضعی یا خوراکی درمان کرد. لیکن پلان دهانی می تواند مزمن بوده و خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. علاوه بر این موارد، این بیماری می تواند پوست، پوست سر، ناخن ها و نواحی تناسلی را نیز آلوده کند.
زبان جغرافیایی
هنگامی که بخش هایی از پرز های زبان از بین می روند نواحی با ارتفاع متفاوت بر روی زبان شکل می گیرد که به آن ظاهری شبیه به یک نقشه می دهد. این نواحی قادرند موقعیت، الگو و اندازه خود را ظرف چند دقیقه تا چند ساعت تغییر دهند. زبان جغرافیایی مضر نبوده و می تواند به صورت مکرر رفع شده و دوباره عود کند. این مورد نیازی به درمان نداشته اما در صورت وجود درد می توان از دارو های ضد التهاب و مسکن های بدون نسخه استفاده کرد.
سرطان دهان
سرطان دهان، زخمی دهانی است که بهبود نمی یابد. بی حسی بدون دلیل در صورت، دهان یا گردن و همچنین اختلال در جویدن، صحبت کردن یا بلعیدن از نشانه های سرطان دهان هستند. عوامل بروز سرطان دهان شامل مصرف تنباکوی بدون دود، مصرف بیش از حد الکل، قرار گیری بیش از حد در معرض آفتاب و سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دهان می شوند. این سرطان با ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV نیز ارتباط داده شده است. فرد نباید اجازه دهد که ترس، مانع مراجعه او به پزشک شود. تشخیص زودهنگام سرطان دهان قابل مداوا و درمان است.
خالکوبی آمالگام
امکان دارد، تاکنون پس از انجام یک فرایند دندانپزشکی متوجه لکه ای آبی یا خاکستری رنگ در بافت نرم دهان خود شده باشید. این موارد خالکوبی آمالگام نامیده شده و در اثر قرار گرفتن مقدار اندکی از ماده پر کننده آمالگام در هنگان ترمیم دندان در گونه یا لثه به وجود می آیند. در این پدیده، نقره موجود در ماده آمالگام به درون بافت نرم دهان انتشار یافته و منجر به ایجاد لکه هایی می شود که به یک خالکوبی کوچک شباهت دارند. خالکوبی آمالگام هیچ ضرری ندارد اما در صورتی که لکه های آبی یا خاکستری رنگ رشد کرده و یا تغییر رنگ دهند، به احتمال زیاد خالکوبی آمالگام نبوده و باید توسط دندانپزشک بررسی شوند.
بیماری لثه
هنگامی که بیماری پریودنتال (لثه) به وجود می آید باکتری های موجود در پلاک های دندانی در امتداد خط لثه تجمع می یابند. ژینژیویت اولین مرحله بیماری لثه است. علائم این بیماری شامل قرمز شدن، ورم صورت و خونریزی لثه ها می باشد. بهداشت دهانی مناسب می تواند به پیشگیری از بروز بیماری پریودنتال کمک کند. از طرف دیگر، مصرف سیگار، رژیم غذایی نامناسب و استرس می توانند بیماری لثه را بدتر کنند. بیماری پیشرفته لثه به استخوان حمایت کننده دندان ها آسیب رسانده و یکی از عوامل اصلی از دست دادن دندان ها در افراد بالغ است. جهت درمان عقب نشینی لثه ها باید به دندانپزشک مراجعه شود.
پریودنتیت
مرحله بعدی بیماری لثه پریودنتیت یا عفونت لثه است. التهاب شدید سبب عقب نشینی لثه ها و تشکیل پاکت بین دندان ها و لثه می شود. این پاکت ها جرم، پلاک و رسوبات مواد غذایی را در خود به دام می اندازند که این وضعیت در نهایت به پیدایش عفونت و آبسه دندان منجر می شود.
سوختگی ناشی از آسپرین
در صورتی که با هدف تسکین سریع تر درد دندان یا لثه، قرص آسپرین در بین لثه و گونه قرار داده شود اسید موجود در آسپرین سبب بروز یک ضایعه سفید و ناهموار بر روی لثه یا ناحیه داخلی گونه می شود. پیشگیری از سوختگی ناشی از آسپرین ساده است و تنها باید این مسکن ها را بلعید. درمان سوختگی آسپرین نیز گذشت زمان است. سوختگی های ساده ظرف مدت تقریبا دو هفته التیام می یابند.
فراوانی در افرادی که از قرص های حاوی آسپرین به صورت موضعی برای رفع دندان درد استفاده می کنند و یا در مواردی که سهوا مواد سوزانده و محرک توسط دندان پزشک با مخاط تماس یابند، یا در کسانی که از دهان شویه غلیظ استفاده می کنند بیشتر دیده می شود. در هر سنی ممکن است دیده شود.
بوی بد دهان
مسواک نزدن دندان ها سبب تجمع ذرات غذایی در اطراف آن ها، تکثیر باکتری ها و در نهایت ایجاد بوی بد دهان می شود. پایدار بودن بوی بد یا احساس مزه ای بد در دهان می تواند ناشی از تنفس دهانی مداوم، خشکی دهان و پوسیدگی دندان ها بوده یا نشانه از یک بیماری لثه ای و حتی دیابت باشد. می توان با مسواک زدن دندان و زبان، نخ کشیدن دندان ها، شستشوی روزانه دهان به وسیله دهان شویه ضد عفونی کننده، نوشیدن آب و اجتناب از خوردن مواد غذایی بو دار با بوی بدن دهان مقابله کرد. در صورت پایدار بودن بوی دهان باید به دندانپزشک مراجعه شود.
درمان زخم دهان
همان طور که پیش از این خواندید بسیاری از انواع زخم های دهان، نیاز به درمان توسط دندانپزشک دارند. بعضی از این زخم های دهانی با رعایت بهداشت دندان به مرور بهبود پیدا می کنند.
بعضی دیگر نیز با دارو های بدون نسخه و بهبود منبع التهاب درمان می شوند.
اما درمان زخم دهان و مشکلاتی مثل پریودنتیت، بیماری لثه، لکوپلاکیا، زبان سیاه مودار، آبسه، آفت، زبان جغرافیایی، برفک و زخم های سرطانی دهان حتما نیاز به مراجعه دندانپزشک متخصص آسیب های دهان و دندان دارند.
